Boekwerk over Graftrommels

Presentatie boek: 'Graftrommels en (kunst)grafkransen in Nederland'

Na zes jaar onderzoek en schrijfwerk presenteert stichting Dodenakkers.nl op 8 maart 2013 het boek 'Graftrommels en (kunst)grafkransen in Nederland'. Het eerste exemplaar zal overhandigd worden aan mevrouw Hester Maij, gedeputeerde van de provincie Overijssel. Stichting Dodenakkers.nl geeft het boek uit en heeft daarmee de auteurs Evert Jan Halkus en Leon Bok de kans geboden hun kennis en ervaring met graftrommels en grafkransen te boekstaven.

De uitgave is mede mogelijk gemaakt door de provincies Fryslân, Overijssel en Drenthe, Huis van de Groninger Cultuur, Stichting Oude Groninger Kerken, Grafzorg Nederland, Bieze Makelaars, Graftrommels v.o.f. en Bureau Funeraire Adviezen.

De presentatie vindt plaats op een bijzondere locatie, namelijk in de aula van de gemeentelijke begraafplaats van Goor waar ook een graftrommelexpositie te vinden is. Op deze toepasselijke plek worden permanent tientallen graftrommels tentoon gesteld zodat men na de presentatie van het boek uitgebreid kennis kan maken met het onderwerp.

De auteurs Leon Bok en Evert Jan Halkus hebben voor het boek ongeveer 1.000 graftrommels in Nederland in kaart gebracht. Evert Jan Halkus heeft tussendoor de meest bijzondere exemplaren, voor zover ze in slechte staat verkeerden, gerestaureerd. Daarbij heeft hij vooral gelet op de wijze waarop de trommels in elkaar waren gezet en wat er aan materiaal gebruikt werd voor de trommels en de kransen. De schat aan informatie die daarbij werd opgedaan, is verwerkt in het boek.

graftrommel 2 leon bok graftrommel 3 leon bok
De auteurs willen met hun boek aandacht vragen voor het behoud en de instandhouding van deze bijzondere funeraire objecten. Deze objecten speelden bijna een eeuw lang een belangrijke rol in de rouwverwerking. Graftrommels bleken een passende oplossing om bloemen aan de overledene mee te geven die zelf haast een eeuwig leven hadden. Maar de trommels zelf hadden helaas niet het eeuwige leven. In het boek wordt ook ingegaan op het verdwijnen van de graftrommels. Omdat daarmee ook de kennis over het gebruik, de herkomst en de bouw van graftrommels en grafkransen bijna was verdwenen, is besloten dit boek uit te geven. Hiermee hoopt de stichting Dodenakkers.nl, samen met de auteurs, dat meer gemeenten en begraafplaatshouders de waarde van deze objecten gaan inzien.

Het boek, 96 pagina's en rijk geïllustreerd, is te bestellen via www.dodenakkers.nl of door een mail te sturen aan graftrommels@dodenakkers.nl . Het boek kan ook besteld worden in de boekhandel, de prijs van het boek bedraagt € 20,- exclusief verzendkosten.

Vrijdag 8 maart vond de langverwachte boekpresentatie plaats van 'Graftrommels en (kunst)grafkransen in Nederland. Historie van een bijzonder funerair object'. Geheel in stijl vond de bijeenkomst plaats in de aula van de Gemeentelijke begraafplaats in Goor, waar de Historische Vereniging Goor een permanente graftrommelexpositie heeft ingericht.

Voor de gelegenheid was de aula door middel van een grote tent verlengd, waarbinnen de ruim 100 gasten en genodigden een boeiende presentatie voorgeschoteld kregen. Als eerste sprak René ten Dam, voorzitter van Stichting Dodenakkers.nl en uitgever van het boek. Hij wees op het belang van funerair erfgoed en de waarde die het heeft voor de geschiedschrijving. Hij roemde de auteurs Evert Jan Halkus en Leon Bok voor hun rol in de herwaardering van dit stukje bijzonder erfgoed.

Als tweede spreker stak de heer Siebelink van de Historische Vereniging Goor een beeldende speech af over de ontstaansgeschiedenis van de permanente graftrommelexpositie in de aula en hoe Evert Jan Halkus daar een belangrijke rol in heeft gespeeld. Daarnaast loofde de heer Siebelink ook enkele lokaal betrokkenen bij de expostie en hij zag in de publicatie van het boek een bekroning voor het harde werken en tegelijk herwaardering van de graftrommel als funerair object.

Vervolgens sprak de heer Eshuis, loco-burgemeester en wethouder Leefomgeving van de gemeente Hof van Twente. Hij roemde de betrokkenen binnen de gemeente en de historische vereniging, maar vooral ook de beide auteurs die met hun werk de graftrommel als funerair object weer op de kaart hebben weten te zetten.

De heer Buiks sprak namens de provincie Overijssel, als vervanging van mw. Maij, die wegens ziekte verhinderd was. Hij was blij dat de provincie als subsidient een bijdrage kon leveren aan de tot stand koming van het boek en gaf aan hoe het paste binnen het streven van de provincie om het cultureel erfgoed, zowel materieel als immaterieel, voor de toekomst veilig te stellen. Met de grote populatie graftrommels binnen de provincie Overijssel was een bijdrage vanuit die rol dan ook haast vanzelfsprekend.

Tot slot deden de auteurs Evert Jan Halkus en Leon Bok bevlogen verslag van hun gezamenlijke werk van de afgelopen zes jaar. Halkus als de praktijkman en Bok als de man die het geheel in een historisch kader wist te vatten. De vruchtbare samenwerking leidde tot een gedreven zoektocht naar graftrommels op Nederlandse en buitenlandse dodenakkers, met als resultaat het graftrommelboek.

Na afloop werd er uitgebreid nagepraat door alle betrokkenen onder het genot van een hapje en een drankje. Het zojuist gepresenteerde boek werd door iedereen lovend ontvangen.

Een boek over graftrommels past binnen de doelstelling van de stichting Dodenakkers.nl. Meer nog past zo’n boek bij het doel van behoud van funerair erfgoed in Nederland. Bij het dagelijkse beheer van begraafplaatsen wordt nog weinig aandacht besteedt aan graftrommels. Daardoor zijn duizenden graftrommels in de afgelopen decennia verdwenen. Daarmee is ook de kennis over het gebruik, herkomst en de bouw van graftrommels en grafkransen bijna verdwenen. Met deze publicatie hebben restaurateur Evert Jan Halkus en funerair historicus Leon Bok een samenhangend overzicht verzorgd waarin het gebruik van graftrommels en graftrommels uitgebreid wordt beschreven. Ook wordt in het boek voor het eerst een nagenoeg compleet overzicht gegeven van het aantal graftrommels per gemeente in alle Nederlandse provincies. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan streekspecifieke eigenschappen. Inmiddels zijn in alle provincies graftrommels aangetroffen en enkele tientallen zijn inmiddels hersteld door inzet van Halkus en Bok. Door inventarisaties en gesprekken zijn inmiddels in twee Friese gemeenten ook graftrommels beschermd.

Met het boek over graftrommels in Nederland hopen de auteurs dat meer gemeenten en begraafplaatshouders de waarde van deze objecten gaan inzien. Overigens zou het boek niet compleet zijn wanneer ook niet gekeken zou worden naar buitenlandse voorbeelden van graftrommels en grafkransen. In de landen om ons heen zijn die in ruime mate te vinden.

Het boek brengt een uniek onderdeel van de Nederlandse funeraire cultuur onder de aandacht. De auteurs hopen een breed publiek te bereiken, waardoor mogelijk het behoud van graftrommels op een hoger peil kan komen. De publicatie werd mogelijk dankzij financiële bijdragen van de provincies Drenthe, Fryslân en Overijssel. Ook het Huis van de Groninger Cultuur, de stichting Oude Groninger Kerken, stichting Grafzorg en Graftrommels VOF hebben het boek gesubsidieerd.

De Graftrommelexpositie op de Algemene Begraafplaats in Goor is te bezoeken op de eerste zondag van de maanden april tot en met oktober van 14.00 -16.00 uur. Wilt u met een groot gezelschap de expositie bezoeken, neem dan gerust contact op met de Historische Vereniging Goor.